|
DİKKAT SORUNU OLAN
ÇOCUKLARIN EĞİTİMİ
Sınıfta çocukların
dikkatlerim toplayamamalannın birçok nedeni olabilir. Örneğin
çocuk görsel olarak aşın duyarlı olabilir. Camdan gelen parlak güneş ışığı
ya da
panodaki canlı renkler bu çocuğun dikkatin! dağıtabilir. Kokulara duyarlı
başka bir
çocuk ise öğretmenin parfümü ya da hayvanların bulunduğu bir kafes
yüzünden
dikkatini dağıtabilir. Sese aşın duyarlılık da benzer sonuçlar
doğurabilir. Örneğin
motor sesi gibi alçak frekanstaki seslere duyarlı çocuklar ders boyu bu
sesi duyarlar.
Öncelikle bu çocukları daha az rahatsız olacakları bir ortama çekerek
dikkatlerin!
toplamalanna yardımcı olabiliriz.
Diğer taraftan akranlanna göre daha az reaksiyon veren ve bir ses
duyduklarında
odaklanamayan çocuklar olabilir. Genellikle sese ya da kendilerine
dokunulduğunda
cevap vermezler. Kendi dünyatannda yaşıyor gibidirler.
Bireysel farklılıklar -.
Unutulmamalıdır ki gelişimsel sorunları olan çocukların problemleri birden
fazla
olabilir. Örneğin duyarak algılama sorunu olan çdcuk kendine verilen
birden fazla
yönergenin sadece bazılarım duyar ve diğerierine cevap vermiyor ya da ona
göre
davranmıyor gibi gözükebilir.
Görerek ve alan hissi ile kavrama ve işleme problemleri olan çocuklarda da
dikkat ve
konsantrasyon problemleri yaşanabilir. Bu problemi olan çocuğun gözlüğe
İhtiyacı
yoktur. Sadece gördüklerim düzenlemede güçlük çekmektedir. Örneğin bu
çocuğun
odasında bir şey saklarsanız çocuk odanın her taratma bakmaktansa sadece
belli
yerleri arar. Bu çocuklar bazen aşın odaklanabilirler bazen de hiç
odaklanamazlar.
Duyduklarıyla gördüklerini ilişkilendirmekte güçlük çekerler, bu okumayı
ve dikkati
toplamayı etkiler ve bu yüzden dikkatleri kolayca başka alanlara dağılır.
Motor hareketleri planlama ve sıralama güçlüğü olan çocuklarla da dikkat
problemi
yaşanabilir. Bu güçlük karmaşık hareketleri planlama ve sıralamada,
düşünceleri
sıralamada kendini gösterir. Bu probleme genellikle algı güçlüğü
problemlerinden
daha sık rastlanır. Örneğin giyinmeye çalışan bir çocuk düşünelim. Bu
eylem için 10
basamak gerekli olabilir. Sıralama ve düzenleme güçlüğü olan bir çok bir
arada 3-4
basamağı yapabilir ve arkadan başka bir şeye yönelebilir. Diğer bir
deyişle
başkalannın düşünmeden otomatik olarak yaptığı bir şeyi yapabilmek için bu
çocuk
her basamağı düşünmek zorundadır.
Dikkati farkedebilmek
Dikkat birçok faktörün bir arada çalışabilmesiyle ortaya çıkar. Eğer
dikkati oluşturan
nedenleri tek bir neden olarak görürsek ya da dikkati dağıtabilecek farklı
nedenleri
görmezden gelirsek farklı yöntemlerle kendi kendiierine yardımcı olmayı
öğrenebilecek çocuklara önce biz yardımcı olamayız. Bu yüzden farklı
farklı
çocuklarda bu sorunu yaratan nedenleri anlamaya çalışmalıyız. Ve her
çocuğa kendi
gereksinim duyduğu alanda destek olabiliriz.
Daha yakından
bakarsak
Dikkatim veremeyen çocukların bazıları kendi içlerine dönük ve hayal
aleminde gibidir
bazıları ise aşın hareketli ve saldırgan olabilirler. İlginç olan aşın
hareketli olan
çocukların temas, ses ve hatta bazen acıya karşı az hareketli olmalarıdır.
Bu çocuklar
duyulara gereksinim duyarlar ve bu uyarıcılar için hareket ederier. Kendi
İçlerindeki
hareket güdüsünü doyurmak için sürekli hareket etmek isterler. Diğer
taraftan kendi
içsel hareket hislerine karşı gelmek isteyenler de hareket etmekten
hoşlanmazlar. Bu
çocuklar çok atlayan zıplayan çocuklar değildir.
Ayrıca endişe ve korku da çocuklarda aşın hareketlilik ve dikkatsizlik
yaratabilir.
Baziçocuklar İse çevrelerindeki ilaçlara, yiyeceklere ve kimyasallara
duyartı olabilir.
Yüksek ses, hareket ve kanşıklık çocuklara aşın bir yük bindirebilir. Her
durumda
bireysel olarak o çocuğun dikkat probleminin tam olarak neden
kaynaklandığının
bulunması gerekir.
Veli ve uzmanlarla birlikte çalışma
Birlikte çalışmada öğretmenler ve veliler anahtar durumdadır. Çünkü çocuğu
en iyi
onlar tanır. Çocuğun hangi durumlarda, sadece okulda değil evde ve
arkadaşlarıyla
iken ne yapıp ne yapmayacağım onlar bilir. Diğer uzmanlar da çocuğun güçlü
ve
zayıf yanlannın belirlenmesine ve bunların anlaşılmasına yardımcı
olabilirler. Çocuk
psikiyatrı ya da psikologu çocuğun bilgiyi algılama ve işleme güçlüklerine
bakabilir,
aile dinamiklerini inceler, endişenin rolünü araştırabilir ve öneriler
getirir.
Dikkat Eksikliği/Bozukluğu Sendromu
Şu ana kadar Dikkat Eksikliği/Bozukluğu Sendromu olarak adlandırılan
sorunun
nedenini oluşturan bir genetik faktör ya da nörokimyasal faktör
belirlenememiştir.
Araştırmalarda da tek basma aynştınlabilen bir neden bulunamamıştır. Belki
de
sorun birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle oluşmaktadır. Bütün bu
soruların
cevaptan hala bulunmamış olduğu için karşılaştığımız dikkat ve gelişim
sorunları ile
ilgili benimseyebileceğimiz yaklaşımda kendi kendimize şunu sormalıyız:
Çocuğun
hangi fonksiyonlarında güçlüğü var? Motor hareketler ve sıralama mı?
Söyleneni
anlaması mı? Seslere ve temaşa cevap vermesinde mi? Hep hareketlilik
aramasında
mı? Böylece her çocuğa kendi gereksinim duyduğu alanda yardımcı
olabiliriz.
Güçlü taraftan öne çıkarma
Problemlere çözüm otarak bir tek şeyi gösterebilmek çok çekicidir. Ancak
bir çocukta
Dikkat Eksikliği/Bozukluğu Sendromu oiduğuna karar vermek ve iiaç
tedavisine
yönelmek bizim altta yatan diğer güçlü tarafları ortaya çıkarmamıza engel
olabilir. İlaç
tedavisi bazı çocuklara yardımcı olur bazılanna olmaz. Öncelikle çocuğun
altta yatan
güçlü taraflarım ortaya çıkararak nasıl bir gelişim göstereceğin!
görebilirsiniz. Ondan
sonra ilaç tedavisinin yaranı otup olmayacağına karar verebilirsiniz,
Diyelim ki bir çocukta tipik bir planlama ve düzenleme/sıralama sorunu
var. Okufa
gitmeye hazırlanırken arka arkaya neler yapması gerektiğini unutuyor. Bu
durumda
görselleştirme egsersizleri ile arkadan gelecek hareketi hatırlatma çok
yararlı olabilir.
Bunun için anne baba çocukla birlikte her gün oturup ertesi gün okulda
neler
olacağım, güzel şeyleri zor şeyleri, çocuğun nelerden hoşlanıp nelerden
hoşlanmayacağım konuşurlar. Bundan önce genellikle serbest oyun İle
başlamak
çocuğun güvenin! yerleştireceği ve genel bifişsel/duyuşsal becerilerini
arttıracağı için |
